Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ

Η ευθύνη της ηγεσίας

Αρχική: Αρχική σελίδα \ Διάφορα Θέματα \ Γέροντες και μορφές της Ορθοδοξίας \ π. Γεώργιος Μεταλληνός \ Η ευθύνη της ηγεσίας

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ

«Κακούς κακώς απολέσει αυτούς...»

Βαθύτατα εκκλησιολογικό και κοινωνικό είναι το μήνυμα της σημερινής παραβολής, που έμεινε γνωστή ως παραβολή «των κακών γεωργών». Την απηύθυνε ο Χριστός μας στους αρχιερείς και τους πρεσβυτέρους του ισραηλιτικού λαού, συνομιλώντας μαζί τους στο Ναό. Χρησιμοποιεί ο Κύριος την γνωστή από τον Η­σαΐα (κεφ. ε’ 1 ε.) εικόνα του αμπελώνος, για να δηλώ­ση τον «περιούσιο Λαό». Ο Θεός -ο οικοδεσπότης- εμπιστεύθηκε τον Λαό του στους γεωργούς - ηγέτες και δικαιωματικά θέλησε μια μέρα να πάρη τους καρπούς, που του ανήκαν, την υπακοή δηλ. στο θέλημά Του, την τήρηση του Νόμου Του. Αυτό ζήτησαν οι απεσταλμένοι του Θεού, οι προφήται και άγιοί Του. Βρέθηκαν όμως αντιμέτωποι με τους άρχοντες του Λαού, τους γεωργούς, και πλήρωσαν την επιμονή τους να διεκδικούν τα δικαιώματα του οικοδεσπότου -Θεού με το ίδιο τους το αίμα. Την τύχη των δούλων θα έχη και ο ίδιος ο Υιός του Οικοδεσπότου. Όχι μόνο δεν τον σεβάσθηκαν, όπως περίμενε ο Κύριος του αμπελώνος, αλλά τον σκότωσαν, για να μείνη δικός τους ο αμπελώνας.

Η Ιστορία επαναλαμβάνεται

Αν όμως η παραβολή αυτή τόσο εύγλωττα εκφράζη το δράμα του Ισραηλιτικού Λαού, την τρομερή δηλαδή αποτυχία του να διακονήση το έργο του Θεού μέχρι τέλους, απορρίπτοντας τον Υιό του Θεού - τον κληρονόμο, η ίδια αυτή παραβολή βρίσκει εφαρμογή αδιάκοπα μέσα στην ιστορία. Πάντα εμπιστεύεται ο Θεός τον Λαό Του σε κάποιους γεωργούς. Και περιμένει πάντα να συνάξη τους καρπούς Του. Και στέλνει πάλι τους δούλους Του -ας τους ονομάσωμε Αγίους, Μάρτυρες, Ομολογητές-, όλους εκείνους, που πιστοί στο θέλημα του Θεού και στην προφητική αποστολή τους, ζητούν από τους οποιουσδήποτε «γεωργούς» «καρπούς αξίους» του έργου, που τους εμπιστεύθηκε ο Θεός. Δυστυχώς όμως η παλαιά εκείνη ιστορία συνεχώς επαναλαμβάνεται. Την ίδια τύχη έχουν πάντα οι δούλοι - απεσταλμένοι του Θεού. Την ίδια τύχη έχει και αυτός ο Υιός, γιατί μαζί με τους δούλους δεινοπαθεί και «φονεύεται» και Εκείνος. Σε κάθε εποχή οι σφετεριστές του αμπελώνος -οι ανάξιοι γεωργοί- θα βλέπουν τον αμπελώνα σαν ιδιοκτησία τους, λησμονώντας ότι δεν είναι παρά δούλοι του Θεού και διάκονοι του Λαού Του. Αυτό είναι το κεντρικώτερο σημείο της παραβολής. Φανερώνει την μεγάλη ευθύνη της ηγεσίας και συγχρόνως την κρίση της.

«Ποιμένες»

Έτσι καταλαβαίνομε, γιατί τόσο συχνά στην Γραφή οι ηγέτες του Λαού ονομάζονται «ποιμένες». Η παραβολή μάλιστα του Χριστού μας για τον «καλόν ποιμένα» (Ιωάν. κεφ. 10) είναι η σημαντικώτερη υπογράμμιση του ρόλου της ηγεσίας του Λαού. Από την ίδια του τη φύση κάθε Λαός θα εμφανίζεται πάντα στην ιστορία σαν το ποίμνιο - κοπάδι, που έχει ανάγκη από καθοδήγηση, διαποίμανση και προστασία. Όσο και αν είμαστε, δυστυχώς, πάντα έτοιμοι να ρίξωμε την ευθύνη στο Λαό για την κακή του πορεία, μιλώντας για «ανώριμο Λαό», για «απειθάρχητο Λαό» κ.τ.ό., η πορεία κάθε Λαού δεν είναι δική του ευθύνη. Είναι έργο και ευθύνη της ηγεσίας του, θρησκευτικής, πνευματικής, πολιτικής, και ιδιαίτερα της τελευταίας, που έχει την δύναμη να επιβάλλη τη θέλησή της. Ένας Λαός δεν γίνεται τίποτε περισσότερο ή λιγώτερο από εκείνο, που είναι και θέλουν οι άρχοντές του.Γιατί αυτοί είναι εκείνοι, που, αν έχουν φόβο Θεού, θα τον οδηγήσουν στη σωτηρία, ή θα τον καταστρέψουν, παρασύροντάς τον στον κατήφορο της αθεΐας και του αμοραλισμού τους. Έτσι εξηγείται, γιατί στην πρώτη εκκλησιαστική κοινωνία των Ιεροσολύμων διαγράφονται τα προσόντα των «διακόνων» του Λαού του Θεού (Πράξ. κεφ. 6) και γίνεται με τόση προσοχή η εκλογή τους. Γιατί η περίπτωση εκείνη έπρεπε να έχη για τη ζωή της Εκκλησίας, και κάθε χριστιανικής κοινωνίας, αποφασιστικό χαρακτήρα. Η πρόοδος ή η καταστροφή ενός Λαού θα εξαρτάται πάντα από το ποιον της ηγεσίας του!

Θα έλθη ο Κύριος του αμπελώνος

Στην σημερινή παραβολή όμως επισημαίνει ο Χριστός μας όχι μόνο την ευθύνη των «γεωργών», αλλά και την τραγικότητά τους. Στην μέθη της εξουσίας οι οποιοιδήποτε ηγέτες λησμονούν, ότι θα έλθη και ο Κύριος του αμπελώνος. Αυτός θα έχη τον τελευταίο λόγο! Θα έλθη να κρίνη τους γεωργούς, που φάνηκαν ανάξιοι στην αποστολή τους. Και «έρχεται» συνεχώς μέσα στην ιστορία και «κρίνει» με το ξέσπασμα της δίκαιης οργής Του, πριν από την μεγάλη - τελική εσχατολογική κρίση Του. Αν δεν μπορούν, λοιπόν, οι γεωργοί να ακούσουν τη φωνή της συνειδήσεώς τους, αν δεν θέλουν να ακούσουν τη φωνή του Θεού, τον λόγο της παρακλήσεως και της αγάπης Του, ας συγ­κλονισθούν τουλάχιστον από την απειλή Του. Ο λόγος αυτός έχει βέβαια πρώτιστα αναφορά στην περίπτωση της ιουδαϊκής ηγεσίας. Είναι όμως προειδοποίηση και για τους οποιουσδήποτε άλλους «γεωργούς». Για να συνειδητοποιήσουν την ευθύνη τους και να αναπροσαρμόσουν τη στάση τους απέναντι στο Λαό του Θεού, τον οποίο έχουν ταχθή να υπηρετούν και όχι να δυναστεύουν.

Χριστιανοί χωρίς «μαθητεία»;

Είναι γνώρισμα της εποχής μας η πτώση της δίψας για σπουδή, που ακολουθείται από μια γενικώτε­ρη πνευματική υποτονία. Δυστυχώς όμως κάτι ανάλογο συμβαίνει και στη χριστιανική ζωή μας. Ο «κατά παράδοση» χριστιανισμός μας, έχει μεταβληθή σε ένα είδος εθιμικού χριστιανισμού της ρουτίνας (τέτοιος είναι ο «χριστιανισμός» της πλειοψηφίας), που δεν αισθάνεται την ανάγκη για συνεχή μαθητεία στο Λόγο του Θεού. Όσο και αν οι στατιστικές έρευνες σημαίνουν την καμπάνα της αισιοδοξίας, είναι υποχρέωση μας να επισημάνωμε και την άλλη πλευρά, που είναι ίσως λιγότερο ευχάριστη, γιατί είναι πιο ρεαλιστική. Πόσοι είναι οι τακτικά εκκλησιαζόμενοι, που τρέφονται συνεχώς με το θείο Λόγο; Πόσο συχνό και σε ποια έκταση γίνεται σ’ όλη μας τη Χώρα το κήρυγμα, η προσφορά του θείου Λόγου; Πόσοι παρακολουθούν θρησκευτικά κηρύγματα σε αίθουσες και πόσοι αισθάνονται την ανάγκη για τούτο; Πόσοι μελετούν θρησκευτικά - θεολογικά βιβλία και φροντίζουν για τον συνεχή καταρτισμό τους; Μας αρέσει συνήθως να υπογραμμίζωμε την συνεχή αύξηση των εκκλησιαζομένων στις μεγάλες εορτές, και ιδιαίτερα την Μεγάλη Εβδομάδα. Και είναι γεγονός αναντίρρητο η διαπίστωση αυτή. Μιλούμε με έμφαση για τον μεγάλο αριθμό των προσερχομένων στη Θ. Κοινωνία τη Μ. Εβδομάδα. Πολύ σπάνια όμως ή καθόλου κάνομε λόγο για το πόσοι απ’ αυτούς περνούν πρώτα από το «λουτρό της ψυχής», την ιερά εξομολόγηση, που είναι το θερμόμετρο της θρησκευτικότητός μας και χωρίς την οποία ΔΕΝ υπάρχει χριστιανική ζωή.

Δεν μπορούμε βέβαια να αρνηθούμε την πηγαία θρησκευτικότητα του Λαού μας, αλλά θέλομε να επι­σημάνωμε εδώ τον κίνδυνο μιας χριστιανικής ζωής χωρίς διάθεση συνεχούς «μαθητείας» στο θείο Λόγο, ενός Χριστιανισμού, που στερείται της επιγνώσεως της αληθείας και γι’ αυτό εύκολα αναμιγνύει την αλήθεια με το ψέμα, την πίστη με την πρόληψη και τη δεισιδαιμονία. Τέτοιος καταντά ο Χριστιανισμός μας, όταν λείπη η συνεχής και αδιάκοπη επαφή με το Λόγο του Θεού, όταν δεν θεωρούμε απόλυτα αναγκαία την φοίτησή μας στο σχολείο της ουράνιας βασιλείας, στη διδασκαλία της ορθοδόξου Εκκλησίας μας.

Δυνατοί με το Θεό

...Δεν είναι σπάνιες οι περιπτώσεις, που μας κυριεύει απόγνωση εξ αιτίας της παρατηρουμένης κρίσεως στους θεσμούς και της μικρότητος των προσώπων. Η πτώση και, όχι σπάνια, εξαθλίωση των προσώπων, η χρεωκοπία, όπως λέμε, της οποιασδήποτε μορφής ηγεσίας, οδηγεί στην απαισιόδοξη διαπίστωση, πως δεν υπάρχει ελπίδα σωτηρίας. Πολύ περισσότερο συμβαίνει τούτο όταν τα πρόσωπα εκείνα, στα οποία στηρίζει κανείς την ελπίδα του, αποδεικνύονται στο τέλος εντελώς αντίθετα από τις προσδοκίες μας. Οι αναμενόμενοι ή αυτοπροβαλλόμενοι σωτήρες μας απογοητεύουν κυριολεκτικά. Τί κάνομε σ’ αυτές τις περιπτώσεις; Το μεγαλύτερο λάθος. Βλέπομε τα πράγματα απελπιστικά ανθρωποκεντρικά. Ενώ πλάθομε τα τολμηρότερα σχέδια, ενώ υπολογίζομε τα πάντα, ενώ στηρίζομε τις ελπίδες μας σε διάφορους, αυτόκλητους ακόμη, σωτήρες, πολιτικούς και εκκλησιαστικούς, ένα λησμονούμε^. τον Θεό. Λησμονούμε πως δεν σώζεται από μας ο κόσμος. Πως ένας είναι ο μοναδικός μας σωτήρας, ο Χριστός. Που σώζει κάθε διάσταση της ζωής μας, το σώμα και την ψυχή μας, την πνευματική ζωή μας και την κοινωνία μας. Πως μόνο Εκείνος, μπορεί να ανατείλη τον ήλιο της ελπίδος και στο καταθληπτικώτερο σκοτάδι. Πως δεν είναι δικό μας έργο η σωτηρία, αλλά δικό Του. Πως μόνο αν ο ηγέτης αφήση να γίνη χριστοκίνητος, θα μπορέση να φέρη τον Λαό στην εν Χριστώ σωτηρία. Πως μόνο, αν ο Λαός στηρίξη στον Θεό την ελπίδα του, θα μπόρεση να βρη τη λυτρωτική του πορεία. Με την νίκη Του μπορούμε να νικάμε. Με τη δύναμή Του να γινώμαστε κι εμείς δυνατοί. Με την αλήθειά Του να σωζώμαστε.

ΠΗΓΗ: "ΕΥΑΓΓΕΛΙΚΑ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ"
(Απάνθισμα κηρυγμάτων από την
«ΦΩΝΗ ΚΥΡΙΟΥ» των ετών 1980 και 1983)
ΠΡΩΤΟΠΡ. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Μ. ΜΕΤΑΛΛΗΝΟΥ
ΕΚΔΟΣΕΙΣ «ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ»