Χρόνος και Αιωνιότης

Αρχιμ. Αθανασίου Ηγουμένου Ι. Μονής Τοοδιτίσσης

* Ομιλία εις την Γενικήν Συνέλευσιν του Ιδρύματος «Άγιος Νεκτάριος», την 1ην Ιανουαρίου 1997.

Και πάλιν με την βοήθειαν του Θεού ευρισκόμεθα εις την πρώτην ημέραν του νέου χρόνου. Όπως ένας μεγάλος ποταμός που τρέχει και κυλά, έτσι και ο χρόνος ανεπαίσθητα και χωρίς καλά καλά να το καταλάβωμεν, φεύγει από μπροστά μας, διατρέχει τον κύκλον του και έρχεται πάλιν εις το ίδιον σημείον διά να επαναλάβη την ιδίαν τροχιάν όπως και προηγουμένως. Και συνεχώς με τον ερχομόν του νέου έτους αρχίζει ο πόλεμος των ευχών, να δίνωμεν και να παίρνωμεν και με ανανεωμένας ελπίδας, ελπίζομεν και περιμένομεν καλυτέρας ημέρας προσδοκώντες πάντοτε την χαράν και την ευτυχίαν να επισκεφθή και το δικό μας σπίτι και την δικήν μας οικογένειαν.

Ο χρόνος, αυτό το πολύτιμον στοιχείον που μας χαρίζει ο Θεός, είναι το μόνον πράγμα που αδικείται από τον άνθρωπον και που δεν χρησιμοποιήται σωστά και ωφέλιμα. Ο Κύριος μάς δίδει παράτασιν εις την ζωήν μας και μας δίδει ξανά την ευκαιρίαν να καλυτερεύσωμεν τον εαυτόν μας και να τον πλησιάσωμεν όσον το δυνατόν περισσότερον. Θέλει ο Κύριος να γίνωμεν κοινωνοί της δόξης του και των αγαθών του. Μας πιστώνει συνεχώς με τον χρόνον και μας καλεί εις μετάνοιαν και ενίοτε μας παιδεύει, μας παιδαγωγεί και μας ενισχύει εις το να καθαρίσωμεν τον εαυτόν μας και να γίνωμεν δεκτικοί της χάριτος και των δωρεών Του. Είναι απαραίτητος προϋπόθεσις η καθαρότης της ψυχής μας διά να μετάσχωμεν της δόξης και των αγαθών της Βασιλείας Του.

Ο Θεός έπλασεν τον άνθρωπον κατά την ιδικήν Του εικόνα και του έδωσε την δύναμιν και τον φωτισμόν και την ικανότητα να φθάση εις την αφθαρσίαν και την θέωσιν, αλλά η κακή χρήσις της ελευθερίας του και η απόφασίς του να ζήση ανεξάρτητος και μακριά από την εντολήν του Θεού, τον οδήγησαν εις την φθοράν και εις τον θάνατον.

Από τότε ο άνθρωπος ευρισκόμενος μέσα εις αυτήν την κατάστασιν της φθοράς και του θανάτου δίδει την μάχην της επιβιώσεως. Μάχεται ενάντια εις τον χρόνον και προσπαθεί να τον ξεπεράση, να τον νικήση. Η επιθυμία του είναι μία. Η θέλησις για να ζήση. Μόνον που τις περισσότερες φορές δεν αγωνίζεται σωστά, δεν εκμεταλλεύεται σωστά τις ευκαιρίες που του δίνονται μέσα εις τον χρόνο, διότι δεν έχει συνειδητοποιήσει την αξίαν που έχει ο χρόνος εις την ζωήν του.

Ο χρόνος, όπως ήδη είπαμε, είναι δημιούργημα του Θεού, είναι ευλογία Του, μέσα εις τον όποιον μπορούμεν να καταπολεμήσωμεν τα πάθη μας, να νικήσωμεν τον κακόν εαυτόν μας και να αποκτήσωμεν την χάριν του Θεού, ώστε να μπορέσωμεν να περάσωμε μέσα από τον χρόνον εις την αιωνιότητα. Γι' αυτό και ο Απ. Παύλος μας καλεί, τον λίγον χρόνον που έχουμε εδώ εις την γην, να τον εξαγοράσωμεν, δηλ. να τον εκμεταλλευτούμεν σωστά, ώστε να καλλιεργηθούμεν πνευματικά και να ενωθούμε με τον Θεόν: «εξαγοραζόμενοι τον καιρόν, ότι αι ημέραι πονηραί εισι» (Εφεσ. ε', 16).

Οι ημέρες εις τας οποίας ζούμε, ένεκα του επικρατούντος κακού είναι γεμάτες από σκάνδαλα και πειρασμούς και ως εκ τούτου, οι μεν ευκαιρίες, διά να πράξωμεν το καλόν και την αρετήν, παρουσιάζονται ενώπιόν μας όλο και σπανιώτερον, αντιθέτως οι αφορμές διά να διαπράξωμεν το κακόν και την αμαρτίαν είναι πολυπληθέστερες. Ειδικότερα με την παρουσίαν της φθοροποιού τηλεοράσεως και άλλων εντύπων και μέσων εις τα σπίτια μας. Το κακόν όλο και πληθαίνει. Γι' αυτόν τον λόγον και οι ημέρες που ζούμε γίνονται όλο και πονηρότερες.

Η σύνεσίς μας και η σοφία μας θα φανή εάν επωφελούμεθα πνευματικώς κάθε ευκαιρίαν και με πάσαν, θα έλεγα, σπουδήν και φροντίδα την αρπάζαμεν ώστε να καθαρίζωμεν τον εαυτόν μας από τα πάθη και να τον ασφαλίζωμεν από την αμαρτίαν. Μόνον έτσι μπορούμε να είμεθα βέβαιοι ότι, ανά πάσαν στιγμήν θα μπορούμεν να παρουσιαστώμεν ενώπιον του φοβερού κριτηρίου του Κυρίου μας και να έχωμεν καλήν απολογίαν. Ας ενθυμηθούμεν και την προτροπήν του προφητάνακτος Δαυίδ, ο οποίος μας παραγγέλει εις τον 2ον Ψαλμόν: «Δράξαστε παιδείαν μη πότε οργισθή Κύριος και απολείσθε εξ οδού δικαίας» (Ψαλ. β', 12). Να σπεύσωμεν με όλην μας την δύναμιν να εγκολπωθώμεν και να κρατήσωμεν στερεάν την σύνεσιν και φρόνησιν, την οποίαν μας χάρισε ο Θεός, μήπως οργισθή εναντίον μας και καταντήσωμεν εις όλεθρον και αιώνιον καταδίκην, η οποία επιφυλάσ¬σεται εις τους απομακρυνομένους από την ευθείαν οδόν της αρετής.

Επομένως ο χρόνος μας είναι ό,τι πολυτιμότερον έχομεν διά να σωθώμεν. Δι' αυτό και ο Απ. των Εθνών Παύλος μας παρακινεί, «μη συγκοινωνείται τοις έργοις τοις ακάρποις του σκότους» (Έφεσ. ε', 11). Τα έργα του σκότους και της αμαρτίας δεν φέρνουν κανένα απολύτως καρπόν πνευματικόν και ωφέλιμον. Αντιθέτως σκοτίζουν την ψυχήν του ανθρώπου και την απομακρύνουν από τον Θεόν.

Ο Χριστιανός διά να αποφύγη μίαν τέτοιαν θλιβεράν και καταστροφικήν κατάστασιν πρέπει να εξετάζη σε κάθε περίπτωσιν ποιο είναι το θέλημα του Θεού και να συμμορφώνεται προς αυτό. Η τήρησις των εντολών του Θεού είναι η ασφαλιστική δικλίς διότι μας οδηγεί πλησίον του Χριστού, ο οποίος ως πανταχού παρών και τα πάντα πληρών, γεμίζει και τον δικόν μας χρόνον και ζωήν με την παρουσίαν Του. Εξάλλου εις την λατρείαν μας παρακαλούμε συνεχώς τον Χριστόν να μας χαρίση τον υπόλοιπον χρόνον της ζωής μας να τον διέλθωμεν εν μετάνοια και ειρήνη, δηλ. να ζήσωμεν μακριά από την αμαρτίαν και ενωμένοι μαζί Του.

Πράγματι, η μετάνοια μας οδηγή εις την διόρθωσιν, μας ανασταίνει από την νέκραν της αμαρτίας και μας φωτίζει με τον θείον φωτισμόν του Χριστού. Διά να είναι όμως ο υπόλοιπος χρόνος της ζωής μας, χρόνος μετανοίας και ειρήνης, χρειάζεται να τον αγιάζωμεν και να τον μεταμορφώνωμεν διά της χάριτος του Θεού. Ήδη ο χρόνος που ζούμεν ως Χριστιανοί μέσα εις την Εκκλησίαν είναι εξαγιασμένος από τα γεγονότα της Θείας Οικονομίας, τα οποία λαμβάνουν χώραν καθημερινά, δηλ. της Γεννήσεως, της Βαπτίσεως, της Μεταμορφώσεως, του Πάθους, της Αναστάσεως, της Αναλήψεως του Κυρίου, καθώς και της επιφοιτήσεως του Αγίου Πνεύματος κατά την ημέραν της Πεντηκοστής. Έτσι, τον χρόνον μας τον εξαγιάζομεν, εκτός από την καθαρότητα της ψυχής μας και με την συμμετοχήν μας εις τας καθημερινός ακολουθίας της Εκκλησίας, αφού δι' αυτών ζούμεν τα πιο πάνω γεγονότα και κάθε ώραν και στιγμήν της ημέρας γίνεται στιγμή δοξολογίας προς τον Θεόν. Αυτό γίνεται με το Μεσονυκτικόν, τον Όρθρον, τας Ώρας, τον Εσπερινόν, το Απόδειπνον. Κυρίως, όμως, αυτό επιτυγχάνεται με την συμμετοχήν μας εις την Θείαν Λειτουργίαν, η οποία σύμφωνα με τους Πατέρας της Εκκλησίας μας, είναι η βίωσις της ζωής του μέλλοντος αιώνος, πρόγευσις της αιωνίου ζωής.

Πάντως, πρέπει να καταλάβωμεν ότι ο χρόνος της ζωής μας είναι σωτηριώδης και έτσι πρέπει να τον θεωρούμεν. Είναι χρόνος που μπορεί να μας εξασφάλιση την ευλογημένην αιωνιότητα, ενώ η κατασπατάλησίς του να μας οδηγήση εις την αιώνιον καταδίκην.

Κατά συνέπειαν, οι σπουδές των παιδιών μας, το επάγγελμα, η οικογενειακή ζωή, η ψυχαγωγία, η ελεύθερή μας ώρα κλπ. πρέπει να τοποθετούνται μέσα εις αυτά τα πλαίσια. Να εμπνέωνται από τον νόμον του Θεού και να θέτουν ως στόχον την αιωνιότητα. Σ' αυτό θα μας βοηθήση, εάν ο χρόνος μας, εκτός από τας διαφόρους ενασχολήσεις, γεμίζει από την προσευχήν και την μυστηριακήν ζωήν, ώστε να ελκύωμεν μέσα μας την χάριν και την ευλογίαν του Θεού. Αντίθετα θα χάνωμεν τον χρόνο μας άσκοπα. Θα τρέχωμεν αδήλως. Και κάθε απώλεια του χρόνου σημαίνει την αιώνιον καταδίκην μας, δηλ. την απώλειαν της βασιλείας του Θεού. Εάν όντως επιθυμούμεν να διέλθωμεν το νέον έτος ευτυχισμένα και καλά, όπως ευχόμαστε και διά των συνεχών ευχών που δίνουμε και παίρνουμε, θα πρέπη να ζήσωμεν μέσα στα πλαίσια της εκκλησιαστικής ζωής εν ειρήνη και μετά¬νοια, διά να έχωμεν μέσα εις την προσωπικήν αλλά και οικογενειακήν ζωήν μας την χάριν και την ευλογίαν του εν Τριάδι Θεού μας. Αμήν.

Αρχιμ. Αθανασίου
Ηγουμένου Ι. Μονής Τροοδιτίσσης
Επιλεγμένες ομιλίες ενός Μοναχού
"Απόσταγμα πνευματικής εμπειρίας"
ΕΚΔΟΣΕΙΣ " ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΚΥΨΕΛΗ"