Όψεις του μυστηρίου της ανομίας

Όψεις του μυστηρίου της ανομίας

Του πρωτ. Βασιλείου Α. Γεωργοπούλου, Λέκτορος Θεολογικής Σχολής Α.Π.Θ.

Ο Άγιος Απόστολος Παύλος χρησιμοποιεί την έκφραση «μυστήριο της ανομίας» (Β’ Θεσ. 2, 7), για να περιγράψει ένα διαχρονικό, μόνιμο και ποικιλόμορφο συνασπισμό όλων των αντίθεων και αντίχριστων δυνάμεων μέσα στην ιστορία, που εργάστηκαν, εργάζονται και θα εργάζονται, για να σμικρύνουν και να ακυρώσουν το λυτρωτικό έργο του Σωτήρος Χριστού.

Βασική παράμετρο του «μυστηρίου της ανομίας» αποτελούν και οι αιρέσεις. Εκφράζοντας την Πατερική και Εκκλησιαστική Παράδοση επ’ αυτού, ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός, ένας εκ των πλέον επιφανών εκφραστών της, μας το υπενθυμίζει κατά τρόπο αναμφισβήτητο: «”Μυστήριον ἀνομίας” τὰς τῶν αἱρέσεων διδασκαλίας εἶναί φησι καὶ τὰ ψευδῆ αὐτῶν δόγματα. Ἐκείνου γὰρ προβαδίζουσιν ὁδοποιοῦντες αὐτῷ καὶ καιρὸν ἀπάτης παρεχόμενοι· ἐξεληλύθεισαν δὲ ἤδη ἀπὸ τοῦ καιροῦ τῶν Ἀποστόλων αἱ αἱρέσεις» (ΕΠΕ 12, 282).

Μέσα στην Καινή Διαθήκη επισημαίνονται διάφορες όψεις του «μυστηρίου της ανομίας» και των ποικιλόμορφων εκδηλώσεών του. Η καταγραφή είναι σαφής, λιτή και οι προτροπές προς τους χριστιανούς συγκεκριμένες.

Μια πρώτη καταγραφή και επισήμανση, που αφορά στο «μυστήριο της ανομίας» προέρχεται από τον ίδιο τον Κύριο, λίγο πριν το εκούσιο Πάθος Του. Αναφέρεται στους ψευδόχριστους και στους ψευδομεσσίες, που θα εμφανιστούν μέσα στην ιστορία σε συνδυασμό μάλιστα με το μόνιμο πειρασμό πολλών ανθρώπων να καθορίσουν το τέλος του κόσμου (Ματθ. 24, 3-6). Η προτροπή του Κυρίου είναι σαφής και αναμφισβήτητη: «Προσέχετε μὴ σᾶς πλανήση κάποιος» (Ματθ. 24, 4).
Η ίδια επισήμανση θα επαναληφθεί με ανάλογη αφορμή για το ίδιο θέμα από τον Απόστολο Παύλο στους Θεσσαλονικείς: «Μὴ σᾶς ἐξαπατήση κανεὶς γιὰ κανένα λόγο» (Β’ Θεσ. 2, 3). Υπάρχει εδώ όμως, μια επιπλέον λεπτομέρεια πολύ βασική. Λεπτομέρεια, που θα συσχετιστεί με πολλές αιρετικές και παραχριστιανικές κινήσεις μέσα στην ιστορία. Ο Απ. Παύλος συμβουλεύει τους Θεσσαλονικείς και διαχρονικά όλους τους χριστιανούς να μη πιστεύουν ποτέ κάποιον, που θα επικαλείται δήθεν ιδιωτικές αποκαλύψεις από το Άγιο Πνεύμα ή γραπτά κείμενα, που θα έχουν ψευδεπίγραφη προέλευση (Β’ Θεσ. 2, 2). Πηγές δηλαδή «αποκαλύψεων» και διδασκαλίες εξω-εκκλησιαστικές.

Ο ίδιος Απόστολος θα επανέλθει στο ζήτημα του κινδύνου να εξαπατηθούν οι χριστιανοί και στην προς Κολασσαείς επιστολή του, δύο φορές μάλιστα. Τους τονίζει να προσέχουν  να μη τους εξαπατήσει κάποιος με λογικοφανείς συλλογισμούς ανθρώπινης σοφίας, με ανθρώπινες παραδόσεις, που θεμελιώνονται σε μια ψευδεπίγραφη πίστη και όχι στη διδασκαλία του Χριστού (Κολ. 2, 4. 8).

Ανάλογες πτυχές του «μυστηρίου της ανομίας» θα περιγράψει και θα αναφέρει και ο Ευαγγελιστής Ιωάννης. Όλους αυτούς, που αντιστρατεύονται και επιχειρούν να ακυρώσουν το έργο του Χριστού, στην εποχή του ήταν τα πρώιμα Γνωστικά συστήματα, τους χαρακτηρίζει αντίχριστους (Α’ Ιωάν. 2, 18. Β’ Ιωάν. 6, 7). Και στη συνέχεια κάνει λόγο για τους ψευδοπροφήτες, που υπάρχουν μέσα στον κόσμο (Α’ Ιωάν. 4, 2).

Ο ίδιος Ευαγγελιστής όμως θέτει ένα βασικό κριτήριο, ανυπέρβλητο και μοναδικό διαχρονικά, για να αξιολογούν οι χριστιανοί την προέλευση και την αξιοπιστία των διαφόρων διδασκαλιών. Το κριτήριο αυτό είναι η «διδαχή του Χριστού», ποιος τη διατηρεί στο ακέραιο «ὁ μένων ἐν τῇ διδαχῇ» (Β’ Ιωάν. 9) και ποιος την παραδίδει ακέραια «εἴ τις ἔρχεται πρὸς ὑμᾶς καὶ ταύτην τὴν διδαχὴν οὐ φέρει» (Β’ Ιωάν. 10). Η διδαχή αυτή είναι η διαχρονικώς αμετάβλητη εκκλησιαστική διδασκαλία και εμπειρία και όχι κάποια ιδεολογία.

Όψεις όμως του «μυστηρίου της ανομίας» αναφέρει και καταγράφει και ο Απόστολος Πέτρος. Ολόκληρο το δεύτερο κεφάλαιο της Β’ Καθολικής Επιστολής του είναι αφιερωμένο στους ψευδοδιδασκάλους «οἵτινες παρεισάξουσιν αἱρέσεις ἀπωλείας» (Β’ Πετρ. 2, 1). Η ανάλυση, τα χαρακτηριστικά, οι πρακτικές και οι μεθοδεύσεις των ψευδοδιδασκάλων περιγράφονται με τρόπο χαρακτηριστικό, με την επισήμανση, επιπλέον, πως η πλάνη περί την πίστη εισάγει ταυτοχρόνως αλλότριο και αντιευαγγελικό ήθος.

Πτυχές του «μυστηρίου της ανομίας» περιγράφονται και στο ιερό βιβλίο της Αποκαλύψεως στις επιστολές προς τις 7 τοπικές εκκλησίες, που αναφέρονται στο δεύτερο και τρίτο κεφάλαιο του βιβλίου. Αναφέρουμε ενδεικτικά:

α) «Τοὺς λέγοντας ἑαυτοὺς ἀποστόλους εἶναι, καὶ οὐκ εἰσί» (Απόκ. 2, 2).
β) «Συναγωγὴ τοῦ Σατανᾶ» (Αποκ. 2, 9).
γ) «Διδαχή τῶν Νικολαϊτῶν» (Αποκ. 2, 15).
δ) Ομιλεί για την Ιεζάβελ, μια γυναίκα,  που είχε οράματα και αποκαλύψεις «ἣ λέγει ἑαυτὴν προφῆτιν καὶ διδάσκει καὶ πλανᾶ τοὺς ἐμοὺς δούλους» (Αποκ. 2, 20).
Τα όσα αναφέραμε δεν εξαντλούν τις όψεις του «μυστηρίου της ανομίας», όπως αυτό περιγράφεται ήδη μέσα στην Καινή Διαθήκη. Είναι όμως παραδείγματα αντιπροσωπευτικά στο πώς αυτό εκδηλώνεται μέσα στην ιστορία.

Βεβαίως απέναντι στις ψευδαισθήσεις των εκπροσώπων του «μυστηρίου της ανομίας», υπάρχει η αψευδής διαβεβαίωση του Κυρίου της ιστορίας, που είναι το «Α καὶ τὸ Ω (…) ὁ ὢν καὶ ὁ ἦν καὶ ὁ ἐρχόμενος, ὁ Παντοκράτωρ» (Αποκ. 1, 8) ότι και «πύλαι ἅδου» (Ματθ. 16, 18) δεν θα μπορέσουν να καταλύσουν ποτέ το Σώμα της Εκκλησίας. Οι χριστιανοί όμως οφείλουν να προσέχουν να μη τους εξαπατήσει κανείς.

Ορθόδοξος Τύπος, Αριθμός Φύλλου 2013, 7 Μαρτίου 2014

πηγή: impantokratoros.gr