Οσιομάρτυρας και Εθνομάρτυρας Κυπριανός, Αρχιεπίσκοπος Κύπρου

Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός
Ο Μάρτυρας της Πίστεως και της Πατρίδος

9 Ιουλίου 2013  - 192 χρόνια μετά, το Ελληνικό Γένος δεν ξεχνά τους νεομάρτυρες και ηρωομάρτυρές του. 
Αυτοί εμψυχώνουν το αδούλωτο Γένος και μας επικαιροποιούν τις ζωντανές αξίες του πολιτισμού μας, της Ρωμιοσύνης μας 

«Η Ρωμιοσύνη έν' φυλή συνότζαιρη του κόσμου,

κανένας δεν εβρέθηκεν για να την-ι 'ξηλείψει,

κανένας, γιατί σκέπει την 'που τ' άψη ο Θεός μου.

Η Ρωμιοσύνη έν' να χαθεί, όντας ο κόσμος λείψει»[1].

«Το μεγάλο εθνικό, συνάμα δε και πνευματικό έργο του εθνο-Ιερομάρτυρα Αρχιεπισκόπου Κύπρου αγίου Κυπριανού, συνοψίζεται εν πρώτοις στην ίδρυση σχολείων πρώτα στην Λευκωσία, το οποίο εξελίχθηκε στο σημερινό Παγκύπριο Γυμνάσιο, ακολούθως στην Λεμεσό και τον Στρόβολο, στις εγκυκλίους του, στα αφιερώματα και κυρίως τις εικόνες του αγίου Τρύφωνα, τις οποίες κατά εκατοντάδες διεμοίρασε σε όλη την Κύπρο για την αντιμετώπιση της επιδρομής της ακρίδας συνοδευομένη από μία εξαιρετική εγκύκλιο, στην προσπάθεια ιατρικής αντιμετώπισης διαφόρων ασθενειών, στην ανέγερση, επέκταση και ανακαίνιση εκκλησιών, στην οικονομική υποστήριξη των ραγιάδων και πολλά άλλα.

Η οθωμανική όμως θηριωδία βρήκε διέξοδο για να ικανοποιηθεί στα λογικά, απροστάτευτα και αδύναμα πρόβατα της Μάνδρας του Χριστού. Αφού ανέλαβε την διακυβέρνηση του νησιού ο Κιουτσιούκ Μεχμέτ και ξέσπασε η επανάσταση το 1821 στα μέρη της Ελλάδας, βρήκαν ευκαιρία οι Τούρκοι και την δίψα τους για αίμα να κορέσουν, και να πλουτίσουν εύκολα εις βάρος των ραγιάδων, και να ταπεινώσουν την δύναμη και τα προνόμια που απέκτησαν οι τελευταίοι τόσες δεκαετίες. Προβάλλοντας ως δικαιολογία την ακρόαση των σουλτανικών φιρμανιών εσύναξαν όλους τους πρώτους της νήσου, εκκλησιαστικούς και πολιτικούς άρχοντες, και τους ανήγγειλαν την θανατική τιμωρία που τους περίμενε.

Πρωτοπόρος και οδοδείκτης στην οδό αυτή του μαρτυρίου, θυσιάστηκε ο ποιμένας των προβάτων, ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανός. Ακολούθησαν οι επόμενοι, ο αριθμός των οποίων πλησίασε τις πέντε εκατοντάδες. Η ανθρώπινη αυτή εκατόμβη και η σφαγή διήρκεσε μερικές μέρες. «Η Παναγία ντύθηκε στα μαύρα. Πολλά σπίτια ήταν έρημα και πιτσιλισμένα στο αίμα». Από τις 9 Ιουλίου 1821, ημέρα Σάββατο, όταν έγιναν οι πρώτοι απαγχονισμοί και οι πρώτες καρατομήσεις, συνεχίστηκαν μέχρι και τις 14 Ιουλίου. Συνολικά μαρτύρησαν 470 άνθρωποι. Ο κατάλογος των θυμάτων αριθμούσε τετρακόσιους ογδόντα έξι. Τριάντα έξι εξισλαμίσθηκαν και γλύτωσαν τον θάνατο, αρκετοί όμως από αυτούς επέστρεψαν αργότερα πίσω στους κόλπους της Εκκλησίας.

Και η πορεία του λαού της νήσου ταύτης συνεχίζεται… Οι επερχόμενες γενεές στέκουν με δέος μπροστά στο μαυσωλείο των μαρτύρων της πίστεως και της πατρίδος. Υποκλίνονται με σεβασμό στο υψηλό τους πνευματικό ανάστημα και τους έχουν ως πρότυπα προς μίμηση στους αγώνες τους για την ελευθερία, και πρέσβεις ευπρόσδεκτους προς τον Θεό.»[2]

Και από τον φιλόλογο Πέτρου Πιτσιάκκα, πληροφορούμαστε τα εξής:

«Ένα μήνα μετά την έναρξη της επανάστασης, εκδόθηκε σουλτανικό διάταγμα για τον αφοπλισμό των χριστιανών της Κύπρου, που εκτελέστηκε χωρίς αντίσταση. Ο Αρχιεπίσκοπος με εγκύκλιο του, που θυμίζει ανάλογη ενέργεια του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε’, καλούσε τους Έλληνες να υπακούσουν και να παραμείνουν ήρεμοι και αδρανείς. Πέραν της εγκυκλίου, έδωσε και διαβεβαιώσεις στον κυβερνήτη της Κύπρου Κιουτσούκ Μεχμέτ για τη νομιμοφροσύνη των Ελλήνων.

Παρά τις προσπάθειες του Αρχιεπισκόπου να διαφυλάξη την ειρήνη στο νησί, οι τουρκικές αρχές ήταν αποφασισμένες να προχωρήσουν σε ενέργειες εκφοβισμού του λαού. Με αφορμή προκηρύξεις που διένειμε στη Λάρνακα ο Αρχιμανδρίτης Θεοφύλακτος Θησέας, ο Κιουτσούκ κατήγγειλε στην Υψηλή Πύλη ότι οι Έλληνες Κύπριοι ετοίμαζαν επανάσταση, υποβάλλοντας ταυτόχρονα και κατάλογο προγραφών επιφανών προσώπων. Μετά την έγκριση του αιτήματός του, ο Κυβερνήτης προχώρησε σε συλλήψεις, δημεύσεις περιουσιών και εκτελέσεις. Την 9η Ιουλίου άρχισε η μεγάλη σφαγή των αρχιερέων και των προκρίτων του νησιού. Πρώτος απαγχονίστηκε ο Αρχιεπίσκοπος και ακολούθησε ο αποκεφαλισμός των Μητροπολιτών Πάφου, Κιτίου και Κυρηνείας. Τον επόμενο χρόνο ο Σουηδός επισκέπτης Μπέργκρεν έγραψε ότι “η Παναγία ντύθηκε παντού στα μαύρα, πολλά σπίτια ήταν πιτσιλισμένα με αίμα”.

Ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός γνώριζε τον επικείμενο θάνατό του. Ο άγγλος περιηγητής Carne, που τον είδε πριν από τα γεγονότα της 9ης Ιουλίου, αναφέρει ότι ο Αρχιεπίσκοπος του είπε: “Ο θάνατός μου δεν είναι μακριά. Ξέρω πως μόνο ευκαιρία περιμένουν, για να με θανατώσουν”. Και ενώ γνωρίζει την επικείμενη θανάτωσή του, εκούσια αποφασίζει να παραμείνη στην έπαλξή του, διασώζοντας την αξιοπρέπεια του Έλληνα και αντιμετωπίζοντας το θάνατο ως μια προσφορά προς το έθνος και το ποίμνιό του. Αρνήθηκε να φύγη από το νησί, για να σώση τη ζωή του, λέγοντας ότι θα παρέμενε, για να προσφέρη κάθε δυνατή προστασία στο λαό του και να χαθή μαζί του.

Ο ποιμενάρχης της Κύπρου Κυπριανός επεχείρησε να κρατήση λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στο ευκταίο και το εφικτό, ανάμεσα στη φιλοπατρία και τα ποιμαντορικά του καθήκοντα, υποστηρίζοντας από τη μια την επανάσταση στην Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα αποφεύγοντας να αναμείξη την Κύπρο ενεργά σ’ αυτή. Όμως όποιες και να ήταν οι επιλογές του, οι περιστάσεις και τα πάθη δε θα του επέτρεπαν να αποτρέψη την καταστροφή για το νησί. Πρώτο θύμα ήταν ο ίδιος. Αρνούμενος να εγκαταλείψη το ποίμνιό του, βάδισε συνειδητά προς την αγχόνη, κερδίζοντας την αθανασία στη συλλογική μνήμη του ελληνισμού. Σ’ αυτή του την απόφαση εκδηλώνεται η ελληνορθόδοξη παράδοση της Κύπρου και συμπυκνώνεται το υπεριστορικό πνεύμα του ελληνισμού στον αγώνα του για την πατρίδα και την ελευθερία. Αυτό το πνεύμα εκφράζει και η απάντηση που έδωσε στις απειλές του Τούρκου κυβερνήτη της Κύπρου περί αφανισμού των Ρωμιών, με την οποία διασώζει ταυτόχρονα και την εθνική μας αξιοπρέπεια:

Η Ρωμιοσύνη έν* φυλή συνότζιαιρη* του κόσμου

Κανένας δεν ευρέθηκε για να την ιξηλείψη*

Κανένας γιατί σσιέπει* την πού τάψη* ο Θεός μου.

Η Ρωμιοσύνη εν να χαθή όντας ο κόσμος λείψη.

Εν = είναι

Συνότζιαιρη = σύγχρονη

Ιξηλείψει = εξαλείψει

Σσιέπει = σκεπάζει, προστατεύει

Τάψη = τα ύψη»[3]

«Συ που σκοτώθης για το φως,
σήκου να δεις τον ήλιο·
ξύπνα να δεις το αίμα σου
πως έγινε βασίλειο» [4]

ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΥΠΡΟΥ ΚΥΠΡΙΑΝΟΣ
Ο ΜΑΡΤΥΡΑΣ ΤΗΣ ΠΙΣΤΕΩΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΠΑΤΡΙΔΟΣ

Ένα εκπληκτικό CD και DVD- ταινία σε μια άψογη πρωτότυπη δουλειά. Περιέχει επιπλέον ένα λίαν καλαίσθητο έγχρωμο βιβλιαράκι που καταγράφει τους στίχους των 13 σπάνιων μελοποιημένων τραγουδιών. Το βιβλιαράκι είναι απαραίτητο, διότι εκτός από τις μοναδικές φωτογραφίες που έχουν συγκεντρωθεί, συγχρόνως καταγράφονται και οι στίχοι, μερικοί των οποίων είναι στη θαυμάσια και υπέροχη ελληνική κυπριακή διάλεκτο, η οποία και μας μαρτυρεί το ποικιλότροπο κάλλος της ρωμαίηκης ψυχής και ως προς το νοηματικό περιεχόμενο, και ως προς το πηγαίο γλωσσικό ιδίωμα. Δεν θα μπορούσε να είναι και διαφορετικά, διότι την επιμέλεια και την έκδοση την έχει αναλάβει Ιερά Μονή. Και μάλιστα η Ιερά Βασιλική και Σταυροπηγιακή Μονή Μαχαιρά της Κύπρου. Διατίθεται για μια τέτοια έκδοση σε αρκετά καλή τιμή αν αναλογιστούμε παρόμοιες δουλειές με τις ίδιες “προσφορές” που περιέχει αυτή η συλλεκτική έκδοση πόσο ακριβά κοστίζουν.  Το βρήκαμε στον Ιανό και στην Πολιτεία, ενδεχομένως να υπάρχει και αλλού, σε προσφορά στα 13,50 Ε[5] για όποιον επιθυμεί να το προμηθευτεί.

Ας πάρουμε ένα δείγμα του ρωμαίηκου ήθους που εκφράζει αυθεντικά τη λεβεντιά και την αντρειωσύνη  της ελληνικής ψυχής. Ένα ήθος που δεν λατρεύει ξενόφερτους μαύρους ήλιους, είτε μπλε, είτε πρασίνους, είτε κόκκινους αλλά φωτιζόμενο από την γλυκύ ανέσπερη ζωοποιό, ουσιοποιό και θεοποιό άκτιστη ενέργεια,  κάνει την υπέρβαση και δοξολογεί και  ευχαριστεί τον Κτίστη του κτίσματος (του ηλίου).  Ένα ήθος που δεν το τυφλώνει το μίσος έναντι του δυνάστη, δεν αγωνίζεται για την σωτηρία της λευκής φυλής ή για την πάλη των τάξεων, ένα ήθος που δεν εκδικείται αλλά και δεν αμνηστεύει την αδικία, ένα ήθος που φθάνει στο σημείο να μην ευχαριστιέται, ούτε και να χαίρεται με την ήττα ακόμη και του αντιπάλου, ένα ήθος με δύο λόγια που από καρδιάς ξέρει να συγχωρεί επειδή κοινωνεί και αγαπάει αλλά συγχρόνως και ξέρει και να αγωνίζεται και να μάχεται με κάθε νόμιμο τρόπο για τα πολυτίμητα αγαθά της ελευθερίας και της δικαιοσύνης:

 Το ύψιστος ήθος της ελληνορθοδοξίας.

«Θεέ μου τζιαι συγχώρησε τους λας που μας μισούσιν

Θεέ μου τζιαι ξησκλάβωσε την άχαρην φυλή μας

Θεέ μου τζιαι στερέωνε τους λας που πολεμούσιν

Θεέ μου τζιαι συγχώρα μας τζιαι δέχτου την ψυσιήν μας».[6]

Ο Κυπριανός, δυο βήματα πριν από την κρεμάλα, όπως ακριβώς εμείς σήμερα, κάνει την τελευταία του προσευχή:

«Θεέ, που νάκραν δεν έσιεις ποττέ στην καλοσύνην,

λυπήθου μας τζιαι δώσε πκιον χαράν στην Ρωμιοσύνην» [7].

Ενώ μας σφάζουν ζητάει ο ποιητής εκφράζοντας τους μύχιους πόθους της ελληνικής κυπριακής κοινότητας να συγχωρέσει τους Τούρκους για να μπορούν να ανταμώσουν αγαπημένοι και μονοιασμένοι στην ανέσπερη και ατελείωτη χαρά και δόξα της Βασιλείας. Αυτό για το φρόνημα ενός δυτικού ανθρώπου, ενός ορθολογιστή, ενός παγανιστή, ενός αθεϊστή  είναι σκάνδαλο, αλλά είναι ικανή μια τέτοια χωρίς προϋποθέσεις  αγάπη να μεταμορφώσει κάθε καλοπροαίρετη ύπαρξη. Εδώ ο ελληνισμός, αλληλοπεριχωρούμενος στο θεανθρώπινο, φιλοκαλικό ήθος γεννάει στη διαχρονία του αγίους (νεομάρτυρες) και ήρωες. Οποιαδήποτε άλλη μίξη στραμμένη στην πρόταξη της αρχαιοπληξίας της νεοειδωλολατρίας και του νεοπαγανισμού εις βάρος της ορθόδοξης χριστιανικής πίστεως βυθίζει νομοτελειακά στο σκοτάδι τον ελληνικό πολιτισμό και ακυρώνει την ένδοξη οικουμενική πορεία του ελληνισμού μεταλλάσσοντάς τον σε ένα φτηνό περιθωριακό κακέκτυπο πολιτισμικής χρεωκοπίας.

Για όποιον επιθυμεί να δει περισσότερα για την εποποιία της ΕΟΚΑ του 1955-1959, που μεταλαμπαδεύονται στα σχολικά νιάτα οι ως άνω προαναφερθείσες ελληνορθόδοξες αξίες της 9ης Ιουλίου 1821 ας ανατρέξει στην εξόχως εμπεριστατωμένη μελέτη  του κ. Νικολάου Βασιλειάδη.  (πατήστε εδώ)

_________________________________

[1] Απόσπασμα από το 1ο τραγούδι του CD “Η 9η Ιουλίου του 1821” (Βασίλη Μιχαηλίδη) στο ένθετο βιβλιαράκι σελ. 13.

[2] Απόσπασμα από το “Σύντομο βιογραφικό του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού” του CD στο ένθετο βιβλιαράκι σελ. 43-45.

[3] http://www.parembasis.gr/2003/03_07_08.htm

[4] Το 6ο τραγούδι του CD “ Συ που σκοτώθης για το φως ” (Βασίλη Μιχαηλίδη) στο ένθετο βιβλιαράκι σελ. 26. (από «Τω απαγχονισθέντι Αρχιεπισκόπω Κύπρου Κυπριανώ». Ποιήματα, 1960. 3.)

[5] http://www.ianos.gr/eshop/biblia/theoritikes-epistimes/thriskeia/arxiepiskopos-kiprou-kiprianos-o-martiras-tis-pisteos-kai-tis-patridos/0274978pp/ ή http://www.politeianet.gr/index.php?page=shop.product_details&product_id=212688&option=com_virtuemart&Itemid=89

[6] Απόσπασμα από το 1ο  τραγούδι του CD “Η 9η Ιουλίου του 1821” (Βασίλη Μιχαηλίδη) στο ένθετο βιβλιαράκι σελ. 15.

[7] Απόσπασμα από το 1ο  τραγούδι του CD “Η 9η Ιουλίου του 1821” (Βασίλη Μιχαηλίδη) στο ένθετο βιβλιαράκι σελ. 15.

Πηγή: http://www.impantokratoros.gr/